Nhà máy, xí nghiệp về làng đã góp phần giúp đời sống nhân dân được cải
thiện nhưng theo đó, số người bệnh và người chết vì ung thư cũng ngày
một tăng lên.
Xã Ninh Vân, huyện Hoa Lư - Ninh Bình là làng nghề
đá mỹ nghệ 400 năm tuổi. Trong xã hiện có khoảng 60 doanh nghiệp lớn,
nhỏ và gần 600 hộ dân làm nghề khai thác và chế tác đá mỹ nghệ, thu hút
khoảng 2.000 lao động. Tại đây, tiếng khoan, cắt, mài đá đinh tai, nhức
óc suốt ngày.
“Cấp trên” nói không sao, dân vẫn chết
Người
Ninh Vân dầm mình trong khói, bụi. Bao năm nay, cùng với các nhà máy xi
măng, phân bón đóng trên địa bàn, chính người Ninh Vân cũng “góp sức”
đầu độc môi trường sống của mình.
Phải thừa nhận cuộc sống người
dân ở đây được cải thiện nhiều nhờ nghề đá mỹ nghệ cũng như từ các nhà
máy mang lại. Thế nhưng, họ đang trả giá đắt vì những hoạt động kinh tế
này. Ông Nguyễn Yên Bình, trưởng trạm y tế xã, cho biết: “Dân Ninh Vân
giàu nhưng không sướng. Được về kinh tế nhưng phải chìm trong ô nhiễm”.
Từ năm 2004 đến 2012, Ninh Vân có 109 người chết vì ung thư. Năm
2008, tỉ lệ tử vong do ung thư chiếm đến 32,7% tổng số người chết trong
xã. Tuy có giảm nhưng năm 2010, tỉ lệ này vẫn còn 31,3%. Bình quân trong
9 năm gần đây, tỉ lệ chết do ung thư ở đây lên đến 25,5%. Theo ông
trưởng trạm y tế xã, một trong những nguyên nhân là do ô nhiễm môi
trường, trong đó có nguồn nước. Các nhà máy gây ra khói bụi, xả nước
thải ra sông cộng với bụi đá của làng nghề dẫn đến môi trường bị ô nhiễm
trầm trọng.
Tình trạng ô nhiễm môi trường ở Ninh Vân đã được
người dân kiến nghị lên các kỳ họp HĐND của địa phương, đoàn đại biểu
Quốc hội tỉnh. Tuy nhiên, các đoàn chức năng về kiểm tra đều đưa ra kết
luận: Không khí ở Ninh Vân vẫn trong ngưỡng cho phép. “Cán bộ cấp trên
nói vậy thì biết vậy, còn sau đó thì không hiểu thực hư thế nào nhưng
quả thực, với hơn 100 người chết vì ung thư là không bình thường đâu” -
ông Bình băn khoăn.
Anh Đinh Văn Mạnh, ở thôn Phú Lăng, bảo: “Làm
nghề đá mỹ nghệ độc hại và dễ bị bệnh về hô hấp lắm nhưng không làm thì
không có tiền. Bọn tôi làm thuê cho các ông chủ trong làng mỗi ngày
được 250.000 - 300.000 đồng. Ngày thì bụi đá của làng nghề thải ra, đêm
thì các nhà máy xi măng xả nước thải, bụi mù trời. Kinh lắm!”. Sau 6 năm
đeo đuổi, Mạnh đang muốn bỏ nghề nhưng chẳng biết làm gì để nuôi vợ
con.
Mù mờ nguyên nhân
Không khác làng đá Ninh Vân, thị trấn
Minh Tân, huyện Kinh Môn - Hải Dương cũng chìm trong khói bụi bởi các
nhà máy xi măng, các công trường khai thác đá phục vụ sản xuất vật liệu
xây dựng.
Những năm gần đây, người dân ở thị trấn Minh Tân bị ung
thư ngày một tăng. Tuy nhiên, từ người dân đến cán bộ xã không ai biết
được vì sao lại có nhiều người ở đây chết vì ung thư. Từ năm 2004 đến
nay, Minh Tân đã có 101 người chết vì căn bệnh hiểm nghèo này. Trong đó
cao nhất là thôn Hạ Chiểu với 38 người, tiếp theo là thôn Tử Lạc với 33
người, thấp nhất là thôn Bích Nhôi cũng có đến 25 người. “Hằng năm, 21%
số người chết do ung thư chỉ là tỉ lệ tương đối, không đầy đủ” - ông
Trần Văn Thiệu, Trưởng Trạm Y tế thị trấn Minh Tân, khẳng định.
Từ thực trạng này, ông Thiệu cho biết: “Số người địa phương chết vì
ung thư luôn chiếm tỉ lệ cao nhất trong các nguyên nhân tử vong, cao hơn
cả chết vì tai nạn giao thông”. Về nguyên nhân gây ung thư, ông Thiệu
nói: “Đang chờ các nhà khoa học ở Trung ương về nghiên cứu để đưa ra câu
trả lời giúp dân. Còn tôi khẳng định nguyên nhân do ô nhiễm nguồn nước,
chất thải công nghiệp”.
Không có dấu hiệu dừng lại
Khi
“làng ung thư” Thạch Sơn (tỉnh Phú Thọ) được báo chí phát hiện vào năm
2005, một số người có trách nhiệm ở đây cũng từng tuyên bố là số người
chết vì ung thư ở địa phương này là bình thường như những nơi khác. Thế
nhưng, sau đó, tỉ lệ người chết vì ung thư ở Thạch Sơn nghiêm trọng đến
mức Chính phủ phải chỉ đạo các cơ quan chức năng vào cuộc cứu dân.
Hàng
trăm người chết vì ung thư ở Hòa Hậu, Ninh Vân và Minh Tân trong những
năm qua có thể nói là không bình thường. Hằng năm, số người chết vì ung
thư chưa có dấu hiệu dừng lại và điều quan trọng là người dân vẫn không
biết tại sao người thân của họ chết vì ung thư nhiều đến thế.
Số
liệu từ Hiệp hội Ung thư Việt Nam cho thấy mỗi năm cả nước phát hiện
150.000 người mắc bệnh và hơn 75.000 người chết vì ung thư. Hầu hết
người bệnh đều không được phát hiện sớm để điều trị. Khảo sát trên 400
bệnh nhân đến khám tại Bệnh viện K (Hà Nội) cho thấy có đến 79% được
chẩn đoán và điều trị lần đầu khi đã ở giai đoạn 3 và 4. Nguyên nhân là
do chủ quan và thiếu hiểu biết về ung thư.
Theo điều tra của Trung
tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước (Bộ Tài nguyên - Môi trường),
hiện cả nước có 37 “làng ung thư”. Một trong những nguyên nhân gây bệnh
là do sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm. Nguồn nước bị ô nhiễm có thể do
chất độc chiến tranh, chất thải công nghiệp hoặc các công trình cung cấp
nước sạch bị nhiễm bẩn.
Kết quả phân tích mẫu nước đang sử dụng
cho ăn uống, sinh hoạt tại các “làng ung thư” cho thấy hầu hết đều nhiễm
vi sinh, một số mẫu có hàm lượng phenol, arsen hoặc mangan vượt nhiều
lần tiêu chuẩn cho phép. Tình trạng này đã và đang ảnh hưởng nghiêm
trọng đến sức khỏe của người dân.